Bài đăng

Đang hiển thị bài đăng từ Tháng 6, 2023

Các tầng Ý nghĩa của các con Số

Hình ảnh
Khi nói tới “con số” thì hầu hết chúng ta chỉ nghĩ tới “số lượng”, như “5 cái”, hay số thứ tự như “thứ tư (4 th )”, nhưng đó chỉ là lớp ý nghĩa rất mỏng ngoài cùng của các con số mà thôi. Bên trong mỗi con số chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa thâm sâu mà có thể nói hoài không hết. Từ Tử vi lý số, Thần toán học, cho tới lô Đề, từ học giả hàn lâm tới người bình dân, có nhiều trường phái và nhiều cách thức để nghiên cứu về ý nghĩa của các con số. Nhưng chưa cần đụng tới những ý nghĩa thâm sâu huyền bí đó, ngay trong cuộc sống thường ngày thì một con số ghi trong tài khoản ngân hàng của bạn thôi cũng đủ có ý nghĩa hết sức to lớn với với bạn rồi. Những ý nghĩa đó có tác động mạnh mẽ đến cuộc sống con người đến độ chỉ cần một chữ số thay đổi thôi cũng đủ làm người ta sung sướng tột độ hay ngược lại cũng có thể giết chết nhiều người. Thế nên mới sanh ra những nghề chuyên theo dõi và dự đoán các con số đó. Còn trong thi đấu thể thao thì người ta dành cả đời người để thay đổi vài chữ số lẻ t

“Bà mẹ” trong “phân số”

Hình ảnh
Phân số   =   Tử số  /  Mẫu số Fraction   =   Numerator  /  Denominator 分数   =   分子  /  分母 “Phân số” nghĩa là số không nguyên do bị phân chia ra (phân = 分 = fract) thì dễ hiểu rồi, nhưng 2 thành phần của nó thì tại sao lại là “Tử” (子) với “Mẫu” (母), quan hệ mẹ-con gì ở đây? 1. Chữ Hán Thuật ngữ chữ Hán “Tử” (子) và “Mẫu” (母) xuất phát từ cuốn “Cửu Chương Toán Thuật” (九章算術) từ tận thế kỷ thứ 1-2 đầu Công nguyên, nên khó biết chính xác ý đồ của các cụ ngày xưa. Nhưng đại khái ta có thể hình dung qua hình tượng 3/4 = “ba phần tư” = “chia làm 4 phần, lấy 3 phần trong 4 phần đó”, thì “3 phần” được lấy ra là phần con trong “4 phần mẹ/gốc” ban đầu. Tới đây có bạn sẽ bảo “thế 5/4 thì sao?” -- À, 5/4 không phải là “phân số thật” (真分数), nó là “phân số giả” (仮分数) 😛, vì thực ra nó là hỗn số (帯分数) 1.1/4 gồm số nguyên 1 cộng với phân số 1/4. 2. Chữ Nôm Trong tiếng Việt thì chữ Nôm “Mẫu” (卯) còn có nghĩa là “khuôn mẫu”, nên “Mẫu số” có ý nghĩa rộng hơn, là cái khuôn, cái mẫu chung